Wednesday, April 20, 2011

GUDENCAK DI MALAM AKAIK

Lampu lampu surau alah dimatian. Kini nan iduik lampu 5 watt warnanyo mamerah di muko jo disuduik balakang. Surau nan tadinyo rami jo suaro anak anak mangaji, kini lah langang, sunyi, haniang. Suaro aie banda mailie, bakacimpuang masuak ka tandai jatuah ka tabek nan disampiang surau. Suaro aie di pancuran ketek dari lubuak ka tampek uluak, suaro aie dikacimpuah jo lauak nan manari nari dalam tabek.


Sajak dari masuak nyo azan mugarik tadi, alah lewat pulo wukatu mangaji, alah masuak lo azan Isya, itulah wuaktu rami nyo surau surau di kampuang surau dek anak anak sumbayang jo mangaji.
Sumbayang Isya bajamaah alah salasai. Urang tuo tuo, gaek gaek, anduang anduang nan sumbayang bajamaah di surau tadi alah tibo di rumah nyo surang surang.

Malam Akaik. Malam Minggu. “Malam Minggu Malam yang panjang.” Kato sebuah lagu. Panjang nyo malam karano bisuak nan sikola, pegawai pegawai, libur. Nan anak anak sikola sanang hati nyo, karano malam ko bisa bakumpue kumpue jo kawan samo gadang sampai laruik hari.

Bara’in balari pulang ka rumah dari surau. Tibo di rumah Barai'n lansuang ka dapue mambukak tuduang. Di ateh meja, dalam pinggan karah alah tasadio sapinggan sapinggan nasi untuak baradiak kakak nan di bagi bagi dek amak nyo. Indak ado batambuah. Amaknyo batanak pas pas san sajo, barehnyo indak cukuik. Kebetulan amaknyo maggulai jantuang pisang tadi patang. Masakan nan istimewa untuak Bara’in sakeluarga dalam minggu ko, hari pakan kapatang amak nyo indak bapitih pai balanjo kabalai.
Jantuang pisang dari palak balakang rumah, lado padi nan ado disampiang rumah, karambie nan alah ado di balakang dapue dari palak bulakang juo, nan di jadi kan bahan ka samba makan malam akaik ko.
Bara’in makan jo adiak adiak nyo Azza, Achai jo Rusli. Kok jatah abak jo amak nyo nasi nyo alah ado pulo. Kebetulan malam akaik ko makan surang surang. Nan biasonyo makan basamo samo.

Alah kanyang paruik, baru lah Bara’in pai lo bakumpue kumpue jo kawan kawan samo gadang nyo di tapi labuah di simpang.

Rami nyo anak mudo mudo nan tadi nyo di surau pindah ka lapau-lapau jo tapi labuah.
Nan kalapau makan miso tek Radiah sambie manonton TV. Bali bakwan ciek, duo, nan dimakan pakai samba lado merah ba bumbu. Bakwan jo miso tek Radiah terkenal paliang lamak di kampuang surau. Indak heran kalau lah malam habih Isya rami lapau etek tu.
Bara’in hampie indak pernah marasoan lamaknyo miso tek Radiah tu, paliang paliang kalau ka kalapau tu bali bakwan ciek. Makonyo Bara’in maisi paruik dulu pulang dari mangaji.

Dari tapi labuah nan lah rami tadanga suaro bagalak galak, bakucindan samo gadang di bawah tarangnyo lampu tonggak listrik. Duduak duduak diateh tembok jambatan banda. Di sapanjang jalan labuah dari kampuang jua, kampunag Surau, Kampuang Paga, kampuang Parak, kampuang Laweh sampai kampuang Tonggak. Sambie maota kian kamari nan bamacam macam sajo ota nyo indak pernah kahabisan bahan. Nan malawak lawak, kadang kadang sasamo gadang nyo mangecek buluih mambuluihan, baparang ota, sambie bagalak galak. Sarupo urang reunian. Kalau indak batakok takik bagai.

Owei mak owei....
Kampuang surau..... mak oweii....
Den takana jo kampuang den...
Kampuang Surau.....
Kampuang Surau dilingkuang bukik
Basimpang ampek....
Indah Nagari nyo....
owei.....mak owei...kampaung surau
....
...........
.................

di tampek duduak nan agak kalam tadanga potongan bunyi lagu nan dilagu kan sagarombongan anak mudo sambie bagitar gitar. Uda Rasli namonyo, nan santiang main gitar. Kalau lah ado uda tu lah rami urang bakumpue manguliliangi nyo, co manonton artis. Biasonyo da Rasli ko kalau lah ado urang ba band, inyo manyumbang balagu sambie bagitar, itulah hebat nyo da Rasli.
Lagu dangdut, pop, Minang bamacam macam nan ma nan nio balagu uda Rasli mairinginyo. Hati sanang, bagalak galak sambie balagu lagu.

Dek biaso kalau lah basamo samo mangecek buliuh mambuluihan.
“oi ang masih basirawa pontong, sato lo duduak disiko, pai ka sinan jo samo gadang jo ang” nan maraso gadang saketek bagarah ka nan labiah ketek.

Basirawa pontong mukasuik nyo nan masih sikola SD jo SMP.
Tamasuak si Bara'in nan disabuik sarawa pontong.

Suaro batu domino badantang dantang, balapie lapie bunyinyo tahampeh ka ateh meja di lapau lapau. Nan rami lapau tek Radiah. Sakalompok apak apak urang atau nan bujang sabanta lai patuik babini di lapau lapau main batu namonyo. Kalau sanjo takah ko bamain bagalak galak sebagai hiburan sambie manonton TV itam putiah. Bamain taruhan jo te talue. Tapi kadang kadang ma ondok ondok sambie bahampok pakai pitih. Apo lai kalau lah tangah malam bana batambah jadi main tu. Salah surang dari anggota nan main abih modal baru lah salasai main, atau sampai siaran TV abih, urang kadai manutuik kadai nyo lai.

Lain pulo kalau lah ado acara basalaung, latihan randai, layar tancap, pasa malam atau ado nan ba band di kampuang kampuang subalah, lain pulo caritonyo. Tapi labuah nan rami co itu, lapau tek Radiah rami urang manonton TV jadi langang. Langang jo suaro anak mudo mudo nan marami an kampuang.
Padusi jo laki laki bahondoh hondoh pai ka kampuang nan ado tampek acara tu.

Hari lah baransue malam juo, kumpulan anak anak mudo ado nan lah bubar. Bapenca jadi kelompok kelompok ketek sesuai rencana surang surang. Siaran dunia dalam berita dari TV di lapau lah salasai.
Tingga ciek duo nan masih duduak di tapi labuah. Ciek duo pai pulang lalok. Ado nan baliak liak ka lapau manunggu filem sinetron akhir pekan, sakelompok pai ba ondoh ka rumah si Iswan ka mononton filem juo, karano di rumah si Iswan nan ado TV di kampuang ko salain di lapau. Meski bapenca, mereka bakumpue baliak di surau atau di rumah gadang untuak lalok.

Tadinyo oto di labuah banyak ilie mudiak bakalabuikan, kini tingga oto parah ciek ciek nan lalau lai. Suaronyo mandanguang, asok mangalasok mambawo muatan nan barek dari arah kota mandaki ka mudiak.
Malam batambah laruik juo, udaro taraso dingin. Rumpuik rumpuik di tapi jalan jo di pimatang sawah lah basah jo ambun. Kampuang lah langang. Koncek jo cingkariak nan batandiang balagu, badendang mangawani laruik nyo malam.

Dilapau tek Radiah siaran TV alah abih. Suaro bagudincak anak anak mudo pindah baliak ka surau atau rumah gadang. Rami baliak jo anak anak nan ka lalok. Indak lamo suaro tu aniang, siklus paputaran alam mambao manusianyo mailangkan panek untuak siap siap manunggu putaran hari. Lalok bagaluan jo kain saruang baaleh lapiak pandan di lantai surau atau nan di rumah gadang nan balantai kayu.



Coretan nan takana: Sidi Mangkuto

No comments:

Post a Comment