Wednesday, April 6, 2011

PARASAIAN

Langik tarang bawarna biru, awan putiah bakolompok kolompok ketek barasiah takah kapeh tabang ma awang awang. Ado pulo nan nampak salapih haluih-haluih takah lukisan kuas salayang di ateh kanvas biru. Aie Batang Anai ma ilie janiah tasibak sibak dek batu batu, ado nan mambuek buyiah putiah, ba bunyi mandaru aluih jo bunyi angin. Kutiko karongkongan kariang dek auih, saraso nio maminumnyo nan tasaro tawa. Baitu juo aie banda-banda dari nan agak gadang sampai banda ketek ketek nan ma ilie janiah. Lauak gariang, lauak kapareh, lauak bungkuih sado lauak nan mahuni aie aie tu balari larian dalam nyo tampak jaleh dek tarang nyo cahayo matohari.

Sawah sawah ado nan bajanjang, bapetak petak jo pamatang tingga rumpun padi nan alah basabik kuniang ka coklat-coklatan. Kabau kabau, Jawi-jawi, jo kambiang-kambiang bagai sanang hati manyosok rumpuik nan babulu hijau di pamatang patang sawah tu.

Paneh nan tarang rancak. Satiok dimuko halaman rumah tahampai kuniang padi co ameh tajamue dari kampuang Surau, Kampuang Paga, kampuang Parak, kampuang Laweh sampai kampuang Tonggak. Ayam ayam jo anak anaknyo barombongan ba cirabuik manyotok i jamue tu. Ado nan mangakeh sampai taserak padi tu kalua dari lapiak panjamuean kalau jamue tu indak ba unian atau indak ba pagai. Satiok urang di kampuang kampuang tu nio capek padi nyo kariang. Kok dapek satangah hari lah masak jamue tu, patang hari, luhue ka bawah padi tu bisa di bao ka heler dijadikan bareh.

Kini matohari saketek condong ka ujuang. Nan ka surau sumbayang Asha alah pulang. Iko musim main bola di sawah namonyo, musim sudah manyabik sabalun sawah di jaja urang punyo nyo. Paneh hari indak sa angek paneh sabalun luhue tadi. Si Kaciak, si unuih, si Gepoh, si Pukaik, si Obaik, si Malih, si Kiluih, si Ajaik, si Ijiang, si Tajuak, si Uruih, si Bancak, si Tabuah, si Arsyah, si Kamun, si Badin, ampie sado anak anak kampuang Surau nan bujang bujang tangguang samo gadang sapamainan alah rami bakumpue di tangah sawah ilie.

Anak anak tu ka main bola.

Cuma sorang anak nan indak hadir bakumpue. Dari sasudah luhue, pulang sikola sabalun anak-anak kampuang Surau bakumpue ka bamain bola. Anak nan babadan ketek, kuruih, kulik itam dek acok kanai sangek angek mato hari. Badannyo alah basah jo paluah, angok manggosoh gosoh, pakai baju ukuran nyo gadang dari ukuran badannyo, karano baju bekas paragiah urang. Pakai tarompa japang bekas tarompa anyuik di batang anai. Sambie manulak garobak di tapi labuah di tangah tangek paneh matohari bakatontang di tapi labuah pai ka heler. Namonyo si Bara'in.

Garobak nan di tulak nyo nyo ba roda ciek dimuko ba kaki duo di balakang. Tangannyo nan ketek kareh malilik di gagangan garobak tu, nyo tulah ampek karuang padi nan alah masiak. Padi aduang Piah. Badannyo kareh bakatak katak meski ketek, nampak urek-urek tangan nyo mangalua dilangan jo batik nyo, di kulik kakinyo banyak bakeh tukak.

Garobak tu kabanyo garobak bekas dari proyek di kota nan indak di pakai lai, di bao pulang dek ayah nyo. Garobak tu lah acok mangawanan si Bara’in kalau lah musim paneh pas pulo di kampuang urang sudah musim manyabik. Indak pernah jauah Bara’in jo garobak tu, manulak padi masiak ka heler. Kadang kadang urang ma imbaunyo Bagar. Bagar aratinyo Barain Garobak.

Kalau lah hari paneh musim sasudah manyabik takah ko, Amak amak atau anduang-anduang di kampuang nio capek capek manjadikan padinyo manjadi bareh.

Subananyo ado tukang becak mak Kalih nan mabao padi urang ka heler. Tapi ado sajo amak amak, etek etek, anduang anduang nan suka manuyurah Bara’in manumbuak padi nyo bia capek padi nyo jadi bareh.

Kalau mak Kalih dari pagi sampai sabalun Luhue nyo kulilang kampuang dulu mangumpuean padi padi amak amak di kampuang nan ka di tumbuak, beko luhue kabawah mak Kalih di heler manumbuak sado padi nan takumpue di heler, kalau lah ampie patang baru sado padi padi tadi jadi bareh mangko di anta antan ka rumah amak amak nan punyo padi. Ado nan sampai mugarik bagai kalau banyak nan manumbuaki. Jadi kalau nio capek amak amak di kampuang si Bara’in lah nyo imbau. Karano kalau si Bara’in mambao padi satangah duo jam lah tibo di rumah lah jadi bareh. Sakaruang bareh Bara’in dapek upah saliter bareh, kalau sakali angkuik Bara'in ampek karuang, pulang nyo Bara’in dapek ampek liter bareh, kadang kadang dapek pulo dadak bekas manumbuak padi di heler tu nan bisa untuak makan ayamnyo di rumah. Kalau Bara'in lah banyak takumpue dadak tu, kadang kadang bisa pulo di jua dek si Bara’in jadi pitih.

“Naiak an lah ka ateh sakali ‘in”, salangkah Buyuang tibo dalam heler da Her nan manjalankan Heler manyambuik Bara'in.

“Yo da" kecek Buyuang tarangah-angah angok nyo.

Lansuang buyuang mandukuang ciek-ciek karuang padi tu ka ateh pagu heler nan tinggi. Di pagu udaro sangaik angek dek heler tu biasonyo indak baloteng, dibawah angek atok seng heler lansuang pagu satinggi duo meter tampek mamasuak padi ka muncuak masin heler tu.

Kutiko Hujan kalau ado amak amak di kampuang nan maminta Bara’in mambao padi ka heler Bara’in tetap pai. Dari plastik bekas pambukuih pupuk urea di jadikan Bara’in manutuik padi di garobak. Plastik tu nyo balah dulu jadi leba bisa manutuik garobak. Ciek plastik lai di jadikan panutuik badan Bara’in. Kadang kadang pagi pagi hari paneh garang, tibo tibo sudah luhue, tibo se hujan. Tapasolah Bara’in bahujan-hujan ka heler. Kadang kadang badan Bara’in basah, nan paralu padi jo bareh di garobak indak kanai aie hujan.

Bareh nan didapek Bara’in kadang kadang di jua, kadang-kadang di jadikan untuak batanak di rumah untuak makan basamo urang gaek jo adiak adiak nyo. Dalam hati Bara’in minder jo kawankawan nan samo gadang sakampuang, majalani hiduik takah ko. Tapi kalau indak takah ko Bara’in indak ba balanjo pai sikola, atau indak bisa bali buku sikola atau kadang kadang indak bisa bayie uang sikola. Memang indak tiok hari, itu pun buyuang karajoan luhue ka bawah kalau hari hari sikola kalau dapek permintaan dari amak amak di kampuang. Kecuali hari libur buyuang bao dari pagi. Kutiko musim sudah manyabik pulo nyo.

Di tangah sawah ilie si Pokaik jo si Ijiang jadi kapten alah mambagi bagi kawan kawan nyo manjadi duo kelompok.

Sambie basorak “lah main lai…………”.

Bola di ambuangan, bakaja sadonyo ka bola tu. Bola nan di gayuang tu, bola volley bekas dari Kantue desa nan indak di pakai lai. Bola tu diaggiah Mak Dani Donk nan karajo jadi sekretaris di kantue desa. Bola tu indak tapakai lai. Bola tu indak bulek lai, kulik bola tu ado nan alah tangga, indak bisa diambuih lai dek lah bocor aluih. Tapi dek kasanangan hati, bia pun sawah baru basabik, bolanyo bola volley bekas kimpuih lo lai, indak jadi panghalang dek anak anak untuak main. Itu nan ado. Namonyo sawah. Tantu kondisinyo indak samo jo tanah lapangan bola nan sabanayo barumpuik hijau. Rumpun rumpun padi bekas sabik-an tu masih manyumbue satinggi satangah batih anak anak bujang tangguang tu. Tanah nyo lambok. Kaki kaki anak anak tu lah bariang bariang dek tagesoh jo rumpun padi tadi.

Main bola pakai Sipatu?........ Tantu lah indak mungkin, mustahil ditanah sawah pakai sipatu bola lo, salain tu mustahil lo anak anak kampuang Surau tu nan punyo sipatu bola. Indak ado urang gaek nyo nan bisa mambali sipatu bola doh.

“Cukuik pitih untuak bayie sikola je alah basyukur, sipatu bola lo ka di balian?”. Itu lah kato urang tuo tuo anak anak tu.

Bola nan saketek kimpuih tu di gayuang ujuang- puhun, ilie –mudiak. Sambie bagalak galak, basorak sorak, kama bola lari, lari lo kasinan. Main Kantau atau Pantau kato urang. Kantau subanayo namo lauak nan iduik di banda atau aie awang-awang, lauak tu ketek-ketek sagadang kalengkeang, babadan buncik, ado titiak warna perak diantaro kapalo jo pungguangnyo. Ado makanan nan anyuik atau jatuah ka muko lauak tu, sado lauak lauak kantau dakek dakek tu bakaja sadonyo ka makanan tu. Takah tu pulo lah anak anak ko main bolanyo. Indak ado nan ma atur, malatiah. Meskipun ado apak guru olahraga alah ma ajaan di sikola teknik teknik main bola, tapi nio nyo manyipak bola tu taruih bakaja basamo samo, teknik teknik yo teknik, tiori. Mako jadilah main kantau.

Kaki lah bakubang jo luluak. “Goool”…… basorak, basioanjak si Bancak manggayuang bola ka gawang si Ajaik.

Kawan nan sado sakalompok si Ajaik buka baju. Kalompok si Bancah tetap pakai baju. Baitu aturan main nyo. Nan buka baju ba main tingga sarawa pendek sajo lai ado nan pakai sarawa merah atau biru, sarawa sikola nan alun nyo ganti sajak pulang sikola nyo bawo bamain. Biasonyo anak nan takah ko pulang main amak nyo baserak serak muncuang nyo maberangi anak nyo pakain sikola bao bamain main.

Dek bola tu kimpuih, tanah sawah lambok, lunak kadang-kadang bola tu indak tasipak lai doh. Malah tapijak nan lai. Ado pulo nan manyipak bola tu nan kanai kaki kawan nyo. Baa du kaki samo kaki, kadang-kadang ta adu tulang kariang tu. Dek lausah nyo main indak tasaro sakiknyo.

Kalau indak hujan hari lah takah hukum alam anak kampuang Surau bakumpue di sawah ka main bola. Subananyo lai ado namonyo lapangan bola tapi lapangan bola tu subanayo parak karambie di Padang Tinggi. Tampek nyo agak jauah dari kampuang surau. Kalau main bola disinan ditangah tangah lapangan tu tahalang jo batang batang karambie, indak leluasa manyipak bola nyo doh. Sawah nan labiah rancak rancak di jadikan lapangan bola, sabalun urang musim batanam. Kadang-kadang nan punyo sawah berang-berang sawahnyo di jadikan tampek main bola.

“Liek tanak sawah den” baitu alasan nyo.

Ado juo nan singajo mamasuakan aie sawah nyo bia indak bisa anak anak bamain. Bamain bola dimusim takah ko, anak anak kampuang Surau bapindah pindah, kadang-kadang di sawah ilie, kadang -kadang di sawah mudiak, kadang-kadang di sawah baruah tapi Batang Anai. Pokoknyo basanang sanang.

Matohari batambah condoang juo ka ujuang, sabalun warna nyo ma merah di ujuang, main bola salasai. Sadonyo balarian ka aie ma ilie janiah di Batang Anai pai mandi. Rato rato mandi kabau sajo. Mandi indak basabun. Barandam randam dalam aie, gosok gosok jo tangan atau kasiak, ado juo pakai daun paku. Gosok an ka kaki nan bakubang kanai luluak. Barandam maloncek, ba sianyuik sampai pueh baru salasai mandi. Si Bara’in pun madi jam sagitu. Bara’in mandi baliak dari heler sampai tigo kali bulak baliak sajak luhue tadi. Kawan kawan nyo baliak dari sawah main bola.

Suaro azan mugarik alah tadanga dari mik surau sarau nan ado angku nyo. Sabab indak sado surau di kampuang Surau nan ado angku maurus surau doh. Sumbayang ba Imam kecek urang, mukasuik nyo sumbayang ba jamaah. Sado anak anak kampuang surau lah ba sosok pulo ka surau sambie pai mangaji. Dari nan ketek ketek sampai gadang tangguang. Anak anak padusi atau anak anak laki laki, indak ketinggalan si Bara’in.


Coretan tangan: Sidi Mangkuto,

Cerpen ini diangkat dari kisah nyata.

2 comments:

  1. carito anak nagari pasa surau
    kehangatn lingkungan di waktu menapak umur setahun jagung,..!!!!!

    ReplyDelete